Artimi, normalde düzenli olan kalp kasılmasının düzensizleşmesi halidir.

Miyokardın yani kalp kasının kasılması yani sistol düzenli aralıklarla gerçekleşir. Kalbin kasılmasını sağlayan sinir öbeği miyokardın içine gömülüdür. Adına sinoatriyal düğüm denir. Düzenli olarak dakikada 60-70 kez uyarı yollayarak kalbin kasılmasını sağlar. Eğer sinoatriyal düğümün uyarı gönderme düzeni bozulursa, beyinden gerekmediği halde miyokarda uyarı gelirse veya sinoatriyal düğüm herhangi bir nedenle zarar görürse aritmi dediğimiz düzensiz sistoller ortaya çıkar. Artimi kendisini birçok farklı şekilde gösterebilir. Ekstrasistoller, atriyal fibrilasyon en sık rastladığımız aritmi durumlarıdır.

Ekstrasistol nedir?

Ekstrasistol, kalbin kendi uyarı sisteminin düzensiz kasılma emri üretmesidir.

Ektrasistol veya prematür ventriküler kasılmalar (PVC) sinoatriyal düğümden gelen erken uyarılardır. Hasta göğsünde kuş çırpınması veya kalbinde bir boşalma hissi gibi ifadeler kullanır. Sıklaşırsa bayılma, halsizlik gözlenebilir. Nadiren oluşuyorsa tehlikeli değildir. Ancak çoğalırsa farklı bir aritmi hastalığına dönüşebilir. Stres, tiroid sorunları, mineral yoğunluklarındaki değişimler, mide fıtığı veya mide reflüsü gibi hastalıklar artimiye neden olabilir. Tanı, EKG ile konur. Ancak genelde Holter gibi cihazlarla birkaç gün izlemek gerekir. Bazen ekstrasistoller iki gün içinde gözlenmeyebilir. O zaman tanı için daha uzun izlem gerekir. Bu da günümüz teknolojisi ile mümkün hale gelmiştir. Giyilebilir veya taşınabilir akıllı cihazlar ile artık arada bir ortaya çıkan ekstrasistoller daha kolay yakalanmakta ve tedavi süreci başlatılabilmektedir.

Atriyal fibrilasyon

Atriyal fibrilasyon (AFib veya AF) en sık rastlanan kalp aritmisidir. Temel mekanizması kalbin üst kısmındaki iki boşluk olan atriyumların (detay bilgi için lütfen diğer yazıları okuyunuz) sistol sırasında tam olarak kasılamaması, bunun yerine titreşme benzeri bir durumda kalmasıdır. Sinoatriyal düğüm doğru çalışmamaktadır. Atriyoventriküler düğüm de karmaşık uyarılar yollamaktadır. Bu da kalbin atriyum denen üst odacıklarının tam bir sistol yapmaması, titreşmesi ile sonuçlanır.

Atriyal fibrilasyonda kanın atriyumlardan ventriküllere yani üstteki odacıklardan alttaki odacıklara akışında sorun olur. Kan atriyum denen üst boşluklardan tam olarak akıp bütünüyle ventriküllere geçemez.

Atriyal fibrilasyon nöbetler halinde kendisini gösterebildiği gibi sürekli de olabilir.

İnsanlar atriyal fibrilasyon sırasında ne hisseder?

Bazen hiç bir bulgu oluşmaz. Herhangi bir nedenle yapılan doktor kontrolünde ortaya çıkabilir. Çoğunlukla şu bulgular ortaya çıkar:

• Düzensiz kalp atımı (aritmi)
• Hızlı kalp atımı, kalpte kuş çırpınıyormuş hissi
• Baş dönmesi
• Aşırı yorgunluk
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı

İleri yaş, yüksek kan basıncı (hipetansiyon) AFib için en önemli risk faktörleridir. Ayrıca obesite, diyabet, kalp yetmezliği veya koroner kalp hastalığı, böbrek yetmezliği, aşırı alkol kullanımı, sigara içme, tiroid sorunları gibi durumlar AFib için tetikleyici olabilir.

AFib neden tedavi edilmelidir?

AFib kalbi yoran ve yetmezliğe doğru götüren bir süreci başlatacaktır. Ancak en önemli sorun kalpten beyne bir kan pıhtısının ulaşması ve hastanın bu pıhtı nedeniyle inme geçirme riskidir. Atriyal fibrilasyonu olan bir kişi normalden 5 kat daha fazla inme riski altındadır. Bugün tıp dünyasında gözlenen her 7 inmeden birinin nedeni AFib’dir.

Atriyal fibrilasyonda, atımları zayıflayan ve başarılı sistol yapamayan atriyumlarda kan durağanlaşır. Doğası gereği kan, hızla akmadığı durakladığı her durumda pıhtılaşma eğilimindedir. Bu nedenle AFib hastalarında atriyumda pıhtı oluşumu izlenir. Eğer AFib için tipik olan düzensizlik içinde bir an, atriyum güçlü biçimde kasılırsa bu pıhtı doğrudan aort üzerinden beyne gidip, ince bir beyin damarını tıkayabilir. Kısa süreli baygınlıklar küçük pıhtıların geldiğinin habercisi olabilir. Kalıcı inme için bu bir alarm sinyalidir. Bu nedenle AFib tanısının konması ve tedavi edilmesi önemlidir.

AFib nasıl tedavi edilir?

Öncelikle kalp ritmini düzenleyen ilaçlar kullanılır. Pıhtı önleyici ilaçlar ile atriyumda oluşması muhtemel pıhtıyı yok etmek de önemli bir uygulamadır. Gerekirse cerrahi bazı yöntemler denenir. Yaşam tarzının düzenlenmesi ve tetikleyici faktörlerin azaltılması da önemlidir.